Co się stanie, jeśli w środku zostanie głowa kleszcza? Po pierwsze, staraj się nie wpadać w panikę. Sama głowa po odłamaniu nie może przenosić choroby, a odłamany kleszcz można zwykle łatwo usunąć. Zacznij od umycia rąk, a następnie oczyść obszar wokół ukąszenia kleszcza alkoholem i wacikiem. Jak usunąć kleszcza – jest praktycznie tylko jeden na to dobry domowy sposób, do którego potrzebujemy pincety. Może też przydać się szkło powiększające w wczesnej fazie aby popatrzeć na naszego kleszcza i dobrze go złapać oraz potem sprawdzić ranę po jego wykręceniu. Kleszcza łapiemy pincetą jak najniżej przy skórze i Co jeśli głowa kleszcza pozostanie w psie? To, co może się jednak zdarzyć, gdy zostawisz głowę kleszcza, to to, że twój pies może rozwinąć infekcję w miejscu przywiązania. Ta infekcja może być w najlepszym razie nieprzyjemna, a w najgorszym ropiejąca, dlatego ważne jest, aby jak najszybciej zająć się pozostałymi głowami Czy nimfy kleszcza są grozne? Po usunięciu kleszcza zdezynfekuj miejsce pokłucia alkoholem lub maścią zawierającą jod. Jeżeli zaczerwienienie dookoła ukłucia nie schodzi lub się rozszerza, skonsultuj się z lekarzem. Podobnie w przypadku, gdy miejsce ukłucia puchnie, jest bolesne, gorące lub pulsujące. Co zrobić, jeśli głowa kleszcza pozostanie w ludzkim ciele, istnieje kilka opcji zachowania - wyodrębnij ją sam, zwróć się o pomoc do specjalistów, przetwórz ją za pomocą leku, poczekaj, aż wyjdzie. W domu możesz ostrożnie przeprowadzić operację, ale jeśli rana miała czas na zacieśnienie, lepiej udać się do kliniki. Co się stanie, jeśli nie usuniesz całkowicie kleszcza? Nie boli, gdy kleszcz przyczepia się do skóry i żeruje. Jeśli nie znajdziesz kleszcza i nie usuniesz go najpierw, odpadnie samoczynnie, gdy jest pełny. Zwykle dzieje się to po kilku dniach, ale czasami może to potrwać do dwóch tygodni. ZIIk1. Usuwanie kleszcza. Fot. Jak należy się pozbyć kleszcza? Możliwie jak najszybciej. Czas, w jakim kleszcz pozostaje wczepiony, determinuje ryzyko zakażenia boreliozą. Aby doszło do zakażenia, krętki Borrelia, które przebywają w jelicie kleszcza muszą zmienić swoje antygeny, czyli mówiąc obrazowo – przebrać się w strój odpowiedni dla nowego gospodarza, czyli człowieka oraz przedostać do śliny kleszcza, a z nią do organizmu człowieka. Taka zmiana miejsca i „kreacji” nie jest prosta i trwa zwykle kilkanaście godzin. Szybkie usunięcie kleszcza sprawia, że mamy szansę zdążyć pozbyć się problemu, zanim do tego dojdzie. Kleszcze dostosowały się świetnie do życia nie tylko w lasach i na polanach, ale i w dużych miastach – na trawnikach, skwerach i w parkach. Dlatego też codziennie – jeśli przebywaliśmy na świeżym powietrzu – powinniśmy obejrzeć siebie (na ile to możliwe) i swoje dzieci, aby sprawdzić, czy nie zabraliśmy pasażera na gapę. Dorosłe osobniki dosyć łatwo zauważyć, ale młode postaci, które niestety także przenoszą wspomniane choroby są naprawdę drobne (wielkości łepka od szpilki). Usunięcie kleszcza wcale nie jest trudne. Możemy złapać go palcami albo pęsetą. W aptekach dostępne są także specjalne szczypce, lasso i różne inne przyrządy mające ułatwić to zadanie. Zachęcam do samodzielnego usuwania kleszczy – szkoda czasu na podróże do lekarza, na pogotowie czy na SOR. Usunięcie kleszcza wcale nie jest trudne. Możemy złapać go palcami (szczególnie dorosłe, duże osobniki) albo pęsetą (przydatna przy usuwaniu malutkich kleszczy). W aptekach dostępne są także specjalne szczypce, lasso i różne inne przyrządy mające ułatwić to zadanie. Osobiście stosuję pierwsze dwie metody, ale jeśli ktoś będzie czuł się pewniej wyposażony w „profesjonalny” sprzęt – jak najbardziej można z niego korzystać. Ważne, aby nie torturować kleszcza przed usunięciem – nie stosujemy żadnych płynów, masła, oliwy, przypalania ani innych pomysłów na zgnębienie pajęczaka. Chwytamy go jak najbliżej powierzchni skóry i ciągniemy do góry. Nie wykręcamy w żadną stronę, jak nieco żartobliwie, ale słusznie podsumował to jeden z ekspertów w dziedzinie chorób zakaźnych na wykładzie poświęconym temu zagadnieniu – „aparat gębowy kleszcza nie ma gwintu”. Nie należy także wpadać w panikę, jeśli w skórze zostanie drobna cząstka kleszcza, zwykle jest to hypostom, czyli długa „szczęka”, którą kleszcz zakotwicza się w skórze. Pozostawienie hypostomu nie stwarza żadnego ryzyka, a nasza skóra potrafi samodzielnie wydalić taką cząstkę (zwykle powstaje drobna krostka, która następnie samoistnie się goi). W razie pozostawienia całej głowy lub większej części kleszcza, można zwrócić się po pomoc do lekarza, chociaż zdarza się to skrajnie rzadko. Czy po usunięciu kleszcza trzeba stosować na miejsce po ukłuciu jakieś środki? Miejsce po ukłuciu wystarczy przemyć wodą z mydłem. Zdarza się, że ślina kleszcza i zawarte w niej substancje działają drażniąco lub uczulająco, a miejsce po ukłuciu może swędzieć. Okolicę ugryzienia należy utrzymywać w czystości i starać się nie rozdrapywać zmiany, by nie doprowadzić do wtórnego zakażenia skóry w tym miejscu. Dodatkowe środki nie są zwykle potrzebne. Jak sprawdzić, jakimi badaniami, czy kleszcz nam coś „podarował”? Pytanie powinno raczej brzmieć czy w ogóle to sprawdzać? Od początku tej rozmowy podkreślamy, że choroby odkleszczowe zdarzają się coraz częściej – dotyczy to zwłaszcza boreliozy i kleszczowego zapalenia mózgu. Taka świadomość powinna skłaniać nas – lekarzy do zachowania większej czujności, natomiast pacjentów do podejmowania działań profilaktycznych – stosowania odzieży ochronnej, repelentów oraz szczepień przeciwko KZM. Ryzyko transmisji najczęstszej spośród chorób odkleszczowych dla pojedynczego ukłucia szacuje się na ok 4%. Innymi słowy na 100 ukłuć przez kleszcze jedynie 4 doprowadzą do rozwoju boreliozy. W przypadku pozostałych chorób, zdarza się to jeszcze rzadziej – dla KZM ryzyko pojedynczego ukłucia to mniej niż 1%. Jeśli mimo wszystko dojdzie do ukłucia przez kleszcza, nie należy wpadać w panikę. Ryzyko transmisji najczęstszej spośród chorób odkleszczowych dla pojedynczego ukłucia szacuje się na ok 4%. Innymi słowy na 100 ukłuć przez kleszcze jedynie 4 doprowadzą do rozwoju boreliozy. W przypadku pozostałych chorób, zdarza się to jeszcze rzadziej – dla KZM ryzyko pojedynczego ukłucia to mniej niż 1%; babeszjoza, erlichioza czy anaplazmoza to w Europie kazuistyka – zdarzają się dosłownie pojedyncze przypadki zachorowań rocznie. Podstawą rozpoznania chorób odkleszczowych (w tym przede wszystkim boreliozy) są konkretne objawy chorobowe. Dopiero jeśli takie wystąpią – uzasadnione bywa podejmowanie działań diagnostycznych. Chodzi oczywiście o badania chorego człowieka, a nie badanie kleszcza. Badania kleszczy wykonywane przez instytuty naukowe na wyższych uczelniach, czy przez PZH polegają na zbieraniu i badaniu dużych ilości kleszczy z danego rejonu i służą poznaniu oraz monitorowaniu rozpowszechnienia różnych patogenów w przyrodzie. Dzięki temu wiemy, na których obszarach można częściej spodziewać się danej choroby, gdzie szczególnie warto zadbać o profilaktykę KZM itd. Natomiast badanie pojedynczego kleszcza, który był sprawcą ukłucia konkretnego pacjenta, nie ma absolutnie żadnego znaczenia, nie jest zalecane przez żadne towarzystwa naukowe i jest jedynie formą naciągania pacjentów na niepotrzebne wydatki. Pomijając wątpliwości techniczne dotyczące takich badań; dodatni wynik, świadczący o obecności jakichś drobnoustrojów w organizmie kleszcza zwykle bywa przyczyną niepotrzebnego stresu, kolejnych kosztów związanych z dalszymi badaniami, a zdarza się i że niepotrzebnego leczenia. Zakażony kleszcz wcale nie musiał podzielić się swoją florą z żywicielem i jak pokazują statystyki – zwykle tego nie robi. Odwrotnie – ujemny wynik badań kleszcza może uśpić czujność pacjenta i sprawić, że zbagatelizuje objawy tak poważnych chorób, jak KZM (które mógł nam „podarować” równolegle inny, maleńki, niezauważony kuzyn przyłapanego na gorącym uczynku sprawcy). Rozumiem, że w atmosferze ogólnej paniki i kleszczofobii trudno powstrzymać się od jakichś działań. Co więcej – przyzwyczajeni do uzyskiwania natychmiastowych efektów w niemal każdej sferze życia – także tutaj chcielibyśmy od razu wiedzieć z czym mamy do czynienia. Medycyna uczy nas jednak cierpliwości, pochopne działania mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Dlatego zdecydowanie odradzam wykonywanie jakichkolwiek badań na własną rękę – bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Ich zasadność oraz interpretacja jest ściśle uzależniona od zgłaszanych dolegliwości i wyniku badania lekarskiego. Musimy pogodzić się z tym, że dodatni czy ujemny wynik badań laboratoryjnych nie jest tożsamy ze stwierdzeniem choroby lub jej wykluczeniem – to tylko jeden z puzzli w układance. Czasem niestety z zupełnie innego zestawu – coraz częściej pod etykietę chorób odkleszczowych podpina się wiele objawów chorobowych, których prawdziwa przyczyna pozostaje przez to długo niezdiagnozowana. Kiedy najwcześniej – jeśli ukłuł nas zakażony kleszcz – mogą wystąpić u nas objawy choroby? Pierwszy objaw boreliozy, czyli rumień w miejscu ugryzienia (tzw. rumień wędrujący) może pojawić się już po kilku dniach (ale nie wcześniej niż po 2–3 dobach, zwykle dopiero po ok. tygodniu). Pierwsze objawy kleszczowego zapalenia mózgu mogą wystąpić po minimum tygodniu (w przypadku zakażenia przez spożycie produktów mlecznych nawet wcześniej). Jeśli chodzi o pozostałe, rzadkie choroby odkleszczowe – zwykle pierwszym objawem jest gorączka, a minimalny okres od ugryzienia do jej wystąpienia to ok. tygodnia. A już w następnej części: Czy borelioza to zawsze rumień? Czy to częsta choroba? Piśmiennictwo: 1. Red Book. 31st wyd. American Academy od Pediatrics; 2015. 2. CDC. Lyme Disease | Lyme Disease | CDC [Internet]. [cytowane 15 maj 2019]. Dostępne na: 3. Główny Inspektor Sanitarny. Kleszcze, jak się przed nimi chronić? - GIS [Internet]. [cytowane 15 maj 2019]. Dostępne na: 4. van den Wijngaard Hofhuis A., Simoes M. i wsp.: Surveillance perspective on Lyme borreliosis across the European Union and European Economic Area. Eurosurveillance [Internet]. 6 lipiec 2017 [cytowane 15 maj 2019];22(27). Dostępne na: 5. Estrada-Pena A., Cutler S., Potkonjak A. i wsp.: An updated meta-analysis of the distribution and prevalence of Borrelia burgdorferi in ticks in Europe. Int. J. Health Geogr. [Internet]. 4 grudzień 2018 [cytowane 15 maj 2019];17(1):41. Dostępne na: 6. CDC. Tick-borne Encephalitis (TBE) | CDC [Internet]. [cytowane 15 maj 2019]. Dostępne na: 7. Bogovic P., Strle F.: Tick-borne encephalitis: A review of epidemiology, clinical characteristics, and management. World J. Clin. Cases WJCC [Internet]. 16 maj 2015 [cytowane 15 maj 2019];3(5):430. Dostępne na: 8. Simon K., Serafińska S.: Choroby Odkleszczowe. 1. wyd. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2; 2018 Najlepsza odpowiedź EKSPERTlajla15 odpowiedział(a) o 19:00: NIE IDŹ DO WETERYNARZA !To nic złego, chociaż właśnie chodzą słuchy, że to bardzo źle jak główka kleszcza zostanie w zwierzaku. A właśnie , że nie ! Kleszcz bez swojej "dupki" jest niczym. On po prostu tam obumrze i wypadnie. Możesz to miejsce przemyć spirytusem lub wodą utlenioną. Nie ma potrzeby iść do weta, na prawdę. Tylko będziesz musiała zapłacić za wizytę a wet i tak nic z tego nie zrobi. Ty zrobisz jak chcesz i pewnie pójdziesz do weta bo tak mówi większość, ale ja wiem! Pomagam w lecznicy weterynaryjnej i na prawdę teraz jest gigantyczny ruch jeśli chodzi o kleszcze i na prawdę nie ma potrzeby przychodzić jak został sam łepek. Posmaruj kilka razy to miejsce spirytusem albo H2O2 Odpowiedzi blocked odpowiedział(a) o 08:46 nie wyjdzie sama! lepiej od razu iść do weta- on ją wyciągnie^^ale uważaj - bo może ci powiedzieć że sie nie da i że trzeba uśpić - nie słuchaj tylko poszukaj innego blocked odpowiedział(a) o 08:46 Raczej bez interwencji weterynarza się nie obejdzie, jeśli druga część odpadłą a została główka to weterynarz będzie musiał wykonać zabieg, naciąć i wyciągnąć. Ja bym poszła na twoim miejscu.;) blocked odpowiedział(a) o 08:49 Do weterynarza ale już ! Jeśli głowa została to sprawiasz zwierzęciu straszny ból jeśli dotykasz go chociaż w pobliskim miejscu rany. Weterynarze mają specjalne haczyki, którymi wyciągają psu kleszcze bezboleśnie. Jeśli nie chcesz, żeby cierpiał to ubieraj się i biegnij ! Moja sunia miała kleszcza przy wyciaganiu część zostala w srodku pojechaliśmy do weta a on stwierdził że nic nie widzi i ze niczego nie będzie jej podawal bo nie ma takiej potrzeby. Wrazie by sie cos dzialo kazal wrócić za 3tygodnie na badania. :/ a ja nadal sie martwie blocked odpowiedział(a) o 08:45 Czekaj aż urośnie a potem wyrwij Najlepiej iść do weterynarza. Ja niedawno też zauważyłam kleszcza u mojego psiaka. , wyjęłam go , a głowa została :( , weterynarz sprawnie ją wyjął , dlatego Tobie także proponuję to wyjście :) xyz94 odpowiedział(a) o 12:57 biegni z nim szybko do weta Uważasz, że ktoś się myli? lub Nie mogę poradzić sobie z wyjęciem kleszcza. Jego fragment został w skórze. Czy taki kleszcz może zakazić boreliozą? MĘŻCZYZNA ponad rok temu Choroby zakaźne i pasożytnicze Borelioza Interna Czym jest sepsa? Mgr Aurelia Grzmot-Bilska Pedagog, Bydgoszcz 69 poziom zaufania Większość danych wskazuje na to, że pozostawienie w skórze części kleszcza nie stanowi zagrożenia rozwinięcia się choroby. Wynika to z faktu, iż po oderwaniu głowy od tułowia owada, bakterie nie mogą już przedostać się do krwi człowieka, by go zakazić. Trzeba jednak pamiętać, że kleszcze są rezerwuarem również innych niż borelie czynników chorobotwórczych. Wśród nich mogą też być bakterie powodujące miejscowe stany zapalne. Pedagog w poradni psychologiczno-pedagogicznej w Bydgoszczy. 0 redakcja abczdrowie Odpowiedź udzielona automatycznie Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Czy mogłem zarazić się czymś od kleszcza? – odpowiada Lek. Natalia Chojnowska Czy oddać krew do badania na obecność tej bakterii po ugryzieniu kleszcza? – odpowiada Lek. Paweł Szadkowski Czy boreliozą można się zarazić? – odpowiada Redakcja abcZdrowie Czy oba kleszcze, które mnie ugryzły mogły być nosicielami boreliozy? – odpowiada Lek. Natalia Chojnowska Jakie postępowanie po ukąszeniu przez kleszcza? – odpowiada Redakcja abcZdrowie Czy można tak usunąć kleszcza? – odpowiada Redakcja abcZdrowie Czy zastosować antybiotyk po ugryzieniu kleszcza? – odpowiada Lek. Tomasz Budlewski Swędzący bąbel po ukąszeniu przez kleszcza – odpowiada Lek. Rafał Gryszkiewicz CO zrobić po ugryzieniu przez kleszcza u młodej osoby? – odpowiada Redakcja abcZdrowie Krótki czas przebywania kleszcza pod skórą a borelioza – odpowiada Magdalena Mroczek artykuły Przyczyny boreliozy Borelioza może być bardzo poważną chorobą, czasem Rośnie liczba chorych na boreliozę Lato to czas wypoczynku na świeżym powietrzu, ale Coraz więcej zakażonych kleszczy. "Możliwe jest zakażenie nawet trzema drobnoustrojami jednocześnie" Naukowcy alarmują, że w Polsce rośnie odsetek kles Kleszcz należy do malutkich stawonogów, które odżywiają się krwią – roztoczy. Przyczepia się zwykle do skóry żywiciela bezboleśnie za pomocą silnych zębów. Kleszcze są nosicielami różnych chorób odkleszczowych. Najczęściej mówi się o odkleszczowym zapaleniu mózgu oraz boreliozie. Co zrobić, kiedy znajdziemy kleszcza u dziecka? Jak usunąć kleszcza ze skóry? Jak chronić się przed ugryzieniem kleszcza? Czy istnieje szczepionka przeciwko chorobom odkleszczowym? Zobacz film: "Co należy wiedzieć na temat fizjologii dwulatka?" spis treści 1. Ugryzienie kleszcza - jak usunąć kleszcza? 2. Ugryzienie kleszcza a choroby 1. Ugryzienie kleszcza - jak usunąć kleszcza? Kiedy dojdzie do ugryzienia kleszcza, nie wolno wpadać w panikę. Wychodząc z dzieckiem na spacer do lasu, trzeba pamiętać, by nałożyć maluchowi nakrycie głowy oraz odzież ściśle przylegającą do ciała, najlepiej z długim rękawem, z długimi nogawkami oraz pełne buty. Najlepiej poruszać się środkiem wyznaczonych ścieżek i omijać wysokie krzewy oraz trawy. Dodatkowo, odzież można spryskać środkiem przeciw kleszczom, a po powrocie do domu dokładnie obejrzeć ciało dziecka, zwłaszcza sprawdzić fałdy skórne, pachwiny, pępek, za małżowinami usznymi, we włosach itp. Im wcześniej dokonamy przeglądu ciała, tym mniejsze ryzyko zakażenia. Jak pozbyć się kleszcza? Co robić po ugryzieniu? Najlepiej użyć w tym celu pęsety. Kleszcza należy złapać jak najbliżej skóry w taki sposób, by go nie rozgnieść, a następnie zdecydowanym ruchem pociągnąć w kierunku przeciwnym do wkłucia, czyli wyciągając, lekko przekręcić szczypczyki w lewo. Należy uważać, by w skórze dziecka nie pozostała część gębowa kleszcza. Oprócz pęsety można użyć specjalnych narzędzi do wyjmowania kleszczy, które można nabyć w aptece albo zassać kleszcza za pomocą strzykawki. Kiedy pasożyt wpije się głęboko w skórę i zacznie żerować, czasami nie udaje się usunąć go w całości. Wówczas istnieje ryzyko, że przez aparat gębowy kleszcza może dojść do infekcji. Kiedy widzimy, że kleszcz zagnieździł się głęboko albo nie potrafimy sami wyjąć go ze skóry, lepiej zgłosić się do lekarza. Wbrew potocznym zaleceniom kleszcza nie wolno przypalać, wykręcać ani smarować żadnymi substancjami, np. benzyną albo tłuszczem. Powyższe metody pozbycia się kleszcza uprawdopodobniają zakażenie się chorobami przenoszonymi przez te roztocza w związku ze zwracaniem treści pokarmowej przez kleszcze w miejsce wkłucia. Po wyjęciu kleszcza rankę trzeba odkazić, np. wodą utlenioną albo spirytusem salicylowym. 2. Ugryzienie kleszcza a choroby Przez następne kilka dni od ugryzienia kleszcza miejsce ukąszenia należy obserwować, czy nie wystąpił obrzęk albo rumień. Kiedy pojawią się u maluszka objawy grypopodobne, niezwłocznie udaj się do lekarza. Możliwe, że konieczne będzie podanie maluchowi antybiotyku, by zapobiec rozwojowi boreliozy albo odkleszczowego zapalenia mózgu. Leczenie trwa czasami nawet 4 tygodnie. Kiedy lubisz ze swoim maluszkiem hasać po leśnych drogach, rozważ opcję zaszczepiania malucha przeciw chorobom odkleszczowym. Odkleszczowe zapalenie mózgu to bardzo poważna infekcja ośrodkowego układu nerwowego. Na początku objawy przypominają grypę – wysoka temperatura i ogólne rozbicie. Potem dochodzą bóle głowy, nudności i szereg objawów neurologicznych. Kleszczy z roku na rok przybywa, zatem kiedy planujesz wakacje z dzieckiem na Mazurach albo w Bieszczadach, pomyśl, czy nie warto zaszczepić malucha i samego siebie. polecamy Husse - szwedzka karma dla psów, kotów i koni Husse to szwedzki producent karmy dla psów, kotów i koni z ponad 30 letnim doświadczeniem na rynku. Głównym celem Husse jest promowanie zdrowego trybu życia zwierząt. Wszystkie karmy, smakołyki i suplementy Husse powstają wyłącznie z najwyższej jakości, starannie dobranych składników. Wszystkie produkty wytwarzane są zgodnie z tradycyjnymi, skandynawskimi recepturami, a linie produkcyjne są pod stałą kontrolą weterynaryjną. Poza jakością produktów Husse to też jakość usługi. Lokalni przedstawiciele Husse przechodzą gruntowne szkolenie z zakresu żywienia zwierząt i chętnie pomogą dobrać właściwą dietę dla Twojego psa, kota lub konia. Produkty Husse nie są dostępne w tradycyjnej sieci sprzedaży - dostarczamy je prosto z fabryki do klienta, dzięki czemu możemy oferować najwyższej jakości produkty w konkurencyjnych cenach. Karmy Husse możesz zawsze zamówić z dostawą pod same drzwi. Wszystko, czego potrzebujesz dla pupila w jednym miejscu W ofercie Husse znajdziesz wszystko to, czego może potrzebować Twój pupil. Nasze suche karmy dla psów i kotów to świetny fundament ich diety - suche karmy to odpowiednio zbilansowane diety dopasowane do potrzeb psów i kotów różnych wielkości oraz na różnych etapach życia, tj. szczeniąt i kociąt, psów i kotów dorosłych oraz seniorów. Masz psa lub kota o specjalnych potrzebach żywieniowych? Zadbaliśmy o szczególne potrzeby zwierząt z wrażliwym układem trawiennym i alergiami pokarmowymi, po zabiegu sterylizacji lub kastracji oraz pupili z tendencją do nadwagi. Szukasz zabawek dla psów i kotów? Zabawki Husse powstają z najwyższej jakości materiałów, są trwałe i zapewnią pupilowi godziny rozrywki. Zdrową i naturalną dietę psa, kota lub konia możesz urozmaicić smakowitymi przysmakami. Przysmaki dla psów i kotów i koni to smakowity dodatek do ich diety oraz rewelacyjna nagroda podczas szkolenia i treningu. Potrzebujesz produktów pielęgnacyjnych dla swojego zwierzaka? Sięgnij po szampony, kosmetyki pielęgnacyjne, oleje i balsamy, z którymi zadbasz o piękny i zdrowy wygląd swojego psa, kota lub konia.

co zrobić gdy zostanie głowa kleszcza